پژوهشگر: فاطمه خرم پور کارشناس ارشد تاریخ

3 شهریور1320 روز ننگین ورود متفقین به خاک ایران واشغال کشورمان توسط نیروهای بیگانه است که در پی آن ، اکثرنواحی واقع در نیمه شمالی کشور به اشغال روسها در آمد.

در حقیقت این وقوع جنگ جهانی دوم بود که تاثیرات فراوانی در تحولات داخلی ایران گذاشت ومنجر به خلع رضا شاه از سلطنت و خارج شدنش از کشور و اشغال ایران توسط نیروهای بیگانه شد.

درباره فرار مفتضحانه رضاخان در تاریخ بحث های زیادی وجود دارد مسئله ای که وابستگی جدا نشدنی رضا خان را به نمایش می گذارد؛ و این مسئله وجود دارد که آیا خروج وی از ایران به دستور انگلیس بود یا اینکه فرار وی محسوب می شد ؟

روز 3 شهریور نشان داد که عکس العمل ارتش رضاخان در برابر هجوم بیگانگان علی رغم ادعاهایی که وجود داشت، چیزی جز تسلیم وکرنش نبود. شعارهای تو خالی فراوانی که  در عرصه داخلی توسط حکومت وقت مطرح  می گردید و بنا بود چنین القاء کند که حکومت رضا خان از ارتش نیرومندی برخوردار است در حالیکه حقیقت چیز دیگری را اثبات کرد زیرا متفقین در کمترین زمان ممکن بدون هیچ مقاومتی کشور را اشغال کردند.

سرعتی که نیروهای متفقین در هجوم به ایران داشتند باعث فرار رضاخان وبه پایان رسیدن سلطنت 16 ساله او شد  ومحمد رضا پهلوی بر تخت نشست.

اما تأثیر اشغال ایران توسط نیروهای متفقین فقط به تغییرات سیاسی محدود نشد بلکه با ورود بیگانگان به کشورمان در اکثر شهر های مهمی که به تصرف روسها در آمده بود مشکلات متعددی برای مردم ایجاد شد.

یکی از شهر ها و مناطقی که خاطره تلخ اشغال روسها را  تجربه کرده است نیمه غربی خراسان و به خصوص شهر سبزوار به عنوان دومین مرکز مهم سیاسی وجمعیتی خراسان بزرگ در آن دوران است که مردم این شهر با مشکلاتی از جمله قحطی شدید مواجه شدند، تا حدی که از این دوران به دوره نان منی 5 تومان یاد می کنند. بیماری زیاد شد ومردم به سختی به نیازهای معیشتی خود می رسیدند به طوری که بسیاری از مردم از روستاها به شهر مهاجرت کردند و در کاروانسرایی به نام کاروانسرای فرامرز خان اطراق نمودند.

مردم دیار سربداران خاطرات زیادی را از آن دوران به یاد دارند که پژوهشگر ونویسنده فقید سبزواری در دوران معاصرمرحوم محمود بیهقی در کتاب ارزشمند خود با نام «دایرة المعارف بزرگ سبزوار» به جمع آوری این خاطرات پرداخته  که ما در ادامه این مطلب خواهیم آورد :

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

کودتای 28 مرداد و روزگار سپری شده مردم سالخورده در سبزوار